Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης IENE για την Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική: Υστερεί η Ελληνική Αγορά Ενέργειας

Ημ/νία δημοσίευσης: Παρασκευή, 27 Μαρτίου 2015

Σημαντική απόκλιση από το κοινοτικό κεκτημένο εξακολουθεί και παρουσιάζει η ελληνική αγορά ενέργειας, σε μια περίοδο μάλιστα που στην Ευρώπη έχει ξεκινήσει η συζήτηση για την Ενεργειακή Ένωση, η οποία θέτει νέες προοπτικές για τον ενεργειακό τομέα. Αυτό αποτελεί το βασικό συμπέρασμα συζήτησης στρογγυλής τραπέζης, που διοργάνωσε σήμερα το ΙΕΝΕ, στα γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα και υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με αντικείμενο την ενεργειακή πολιτική της Ελλάδος, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ενέργεια και το περιβάλλον.

Ο πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του ΙΕΝΕ καθηγητής Παντελής Κάπρος, που ήταν και ο βασικός ομιλητής της εκδήλωσης, χαρακτήρισε την Ενεργειακή Ένωση «εξαιρετικά σημαντική πρωτοβουλία» και «μεγάλο μετασχηματισμό», καθώς αποτελεί την απαρχή μεγάλων αλλαγών στην ενεργειακή πολιτική της Ε.Ε., με ορίζοντες το 2020 και το 2030. Ο κ. Κάπρος παρουσίασε αναλυτικά τον οδικό χάρτη για την Ενεργειακή Ένωση, η οποία, όπως είπε, θα αποφέρει μεγαλύτερα οφέλη από την εμμονή σε εθνικές ιδιαιτερότητες. Ωστόσο, η συγκυρία στην Ε.Ε. για την προώθηση της στρατηγικής της Ενεργειακής Ένωσης δείχνει μόνον προβλήματα, επισήμανε ο ομιλητής.

Ανάμεσα σε αυτά κατονόμασε, την αναστολή των επενδύσεων στην ηλεκτροπαραγωγή, το σοβαρό έλλειμμα ισχύος από το 2020 και μετά, τις ζημίες των μονάδων φυσικού αερίου που χρειάζονται ενίσχυση για να παράσχουν ευελιξία στη μεταβλητότητα της παραγωγής των ΑΠΕ, τις χαμηλές τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς και τις υψηλές στη λιανική, τη μειωμένη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, τις χαμηλές τιμές του CO2 στην αγορά ETS, που επιτείνουν την αβεβαιότητα στις επενδύσεις, καθώς και τις ασύμμετρες πρωτοβουλίες των κρατών-μελών για μηχανισμούς διασφάλισης επαρκούς ισχύος και υποστήριξης επενδύσεων.

Με τα δεδομένα αυτά, οι προβλέψεις που διατυπώνει το Εργαστήριο του ΕΜΠ E3 MLab, στο οποίο προΐσταται ο κ. Κάπρος αναφέρουν, καταρχήν ότι η δεκαετία 2020-2030 θα είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη υποδομών και τεχνολογιών που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων της Ε.Ε. Κλειδιά για την κινητοποίηση επενδυτικών κεφαλαίων θα είναι η ρυθμιστική βεβαιότητα, η ενιαία αγορά και η απρόσκοπτη επιχειρηματικότητα, χωρίς περιορισμούς από μονομερείς εθνικές πολιτικές. Σχολιάζοντας ειδικότερα την ελληνική ενεργειακή πολιτική ο κ. Κάπρος επισήμανε ότι δεν υπήρξε ποτέ ενεργητική, αλλά ακολουθούσε παθητικά τις εκάστοτε υποχρεώσεις στην Ε.Ε. Οι δε εξαγγελίες του 2015, κατά τον ίδιο, δείχνουν περαιτέρω απόκλιση, παρά σύγκλιση. Υποχωρούν, όπως είπε, οι έννοιες της επιχειρηματικότητας, της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, του ανταγωνισμού, της ενοποίησης των αγορών και της ανεξάρτητης ρύθμισης, σε αντίθεση με τον προσανατολισμό της Ενεργειακής Ένωσης. Η ελληνική πολιτική θα έπρεπε να εξασφαλίσει το κατάλληλο περιβάλλον, υποστήριξε, ώστε να προσελκύσει ιδιωτικές και κυρίως ξένες επενδύσεις, για να μεγιστοποιήσει τα οφέλη για την ελληνική οικονομία. «Η κρατικο-μονοπωλιακή φιλοσοφία θα οδηγήσει σε οικονομική ασφυξία των επιχειρήσεων και σε μεγαλύτερες τιμές ενεργειακών υπηρεσιών για τους καταναλωτές και σε επενδυτική δυσπραγία σε όλους τους τομείς της ενέργειας», κατέληξε.

Την ανάγκη η Ελλάδα, υπό την παρούσα συγκυρία της οικονομικής κρίσης, να αναζητήσει ορισμένα πλεονεκτήματα που θα αντισταθμίσουν αυτήν την υστέρηση, επισήμανε από την πλευρά του ο Β’ αντιπρόεδρος της ΡΑΕ και προεδρεύων της Αρχής Μίλτος Ασλάνογλου. Όπως είπε, ο ενεργειακός τομέας θα προσελκύσει πάρα πολλά κεφάλαια που θα κατευθυνθούν σε εκείνες τις χώρες της Ε.Ε. που διαθέτουν σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο και προσφέρουν προβλεψιμότητα. Συνεπώς, είπε, η προβλεψιμότητα και ο προσανατολισμός κάθε αγοράς θα είναι το κρίσιμο στοιχείο για την προσέλκυση επενδύσεων. Για τη χώρα μας ένα πλεονέκτημα που θα μπορούσε να αναδείξει, πρόσθεσε, είναι η πολύ σημαντική θέση της στην περιοχή.

Ο κ. Ασλάνογλου υπογράμμισε ότι θα πρέπει να σχεδιασθεί η οικονομική ανάπτυξη, με τρόπο ώστε να υπάρξουν νέες αγορές ενέργειας. «Βλέπουμε αυξήσεις στα τιμολόγια, κυρίως, στις χρήσεις δικτύων, που προέρχονται όχι από την αύξηση του κόστους λειτουργίας τους, αλλά από τη μείωση του διαιρέτη. Δηλαδή, καλούνται λιγότεροι να πληρώσουν αυτές τις αυξήσεις. Αν δεν ανασχεθεί η μείωση της κατανάλωσης, τότε θα έχουμε προβλήματα, γιατί οι πολύ μεγάλες υποδομές θα πληρωθούν από λιγότερους καταναλωτές. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που σε βάθος χρόνου μπορεί να εξελιχθεί σε ένα πολύ δυσμενές περιβάλλον», κατέληξε.

Για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων της χώρας θα πρέπει οι κυβερνήσεις να έχουν σταθερή πολιτική στον τομέα αυτό και συναίνεση για τους επιδιωκόμενους στόχους, τόνισε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Energean Oil & Gas Μαθιός Ρήγας. Δεν βοήθησαν στο να έρθουν ξένες εταιρίες στο διαγωνισμό για τη Δυτική Ελλάδα ορισμένες προεκλογικές δηλώσεις που έγιναν, είπε ο κ. Ρήγας. Ο ίδιος εξέφρασε την άποψη ότι με τις σημερινές τιμές του πετρελαίου δεν ευνοούνται οι έρευνες στα βαθιά νερά, δίνοντας έτσι και ένα πρώτο στίγμα για τα αποτελέσματα του διαγωνισμού που είναι σε εξέλιξη για το Ιόνιο και νότια της Κρήτης. Ήδη, όπως είπε, έχουν ακυρωθεί διεθνώς 150 δισ. δολ. επενδύσεων.

Τα τελευταία 15 χρόνια δεν έχουν υλοποιηθεί στην πράξη οι προϋποθέσεις για πραγματικό ανταγωνισμό στην ελληνική αγορά ενέργειας, τόνισε ο γενικός διευθυντής του ΕΣΑΗ Γιώργος Στάμτσης. Ο σχεδιασμός της ηλεκτρικής αγοράς παραμένει ατελής και δεν μπορεί να αποτυπωθεί η πραγματική αξία της ενέργειας ανά πάσα στιγμή. Το μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα, όπως είπε, είναι ότι στερείται εδώ και τρεις μήνες και την αγορά ισχύος. Ο προηγούμενος μηχανισμός έχει λήξει και ο νέος δεν έχει τεθεί σε λειτουργία. «Η χώρα πρέπει να στείλει στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού κάποιες διευκρινίσεις, αλλά δεν γνωρίζουμε γιατί δεν στέλνονται». Ο κ. Στάμτσης είπε ότι αυτή τη στιγμή η επάρκεια ισχύος είναι οριακά θετική. Από τα 17,5 GW εγκατεστημένης ισχύος, λιγότερα από 10 GW είναι διαθέσιμα στο Διαχειριστή για την κάλυψη των αναγκών ή των μεταβολών από την παραγωγή των ΑΠΕ. Ο ίδιος υποστήριξε ότι από το 2016 θα εμφανισθούν και τα πρώτα σημάδια έλλειψης ισχύος, λόγω της απόσυρσης λιγνιτικών μονάδων.

Για τα ειδικότερα προβλήματα των ΑΠΕ μίλησαν εκπρόσωποι φορέων ΑΠΕ. Όπως είπε ο Σάββας Σεϊμανίδης από τον ΕΣΗΑΠΕ, «χρειαζόμαστε μια ισχυρή ΔΕΗ, για να μπορεί να εισπράττει τα τιμολόγια και να μπορούν να πληρώνονται οι παραγωγοί ΑΠΕ». Την ανάγκη να πληρώνονται απευθείας από την αγορά οι ΑΠΕ υποστήριξε ο Κων. Αθανασιάδης, από τον ΕΣΕΠΗΕ, ενώ ο Σωτ. Καπέλος από τον ΣΕΦ κατήγγειλε ότι ενώ υπάρχει η υπουργική απόφαση για το net metering, ο ΔΕΔΔΗΕ δεν έχει εκδώσει ακόμη τους κανονισμούς για την εφαρμογή του. Στις δομικές αδυναμίες του ΕΤΜΕΑΡ αναφέρθηκε ο Στέλιος Λουμάκης από τον ΣΠΕΦ, υποστηρίζοντας ότι θα πρέπει να ανοίξει ο διάλογος για το θέμα αυτό, προτείνοντας να ενσωματωθεί στο κόστος προμήθειας.

Στην εκδήλωση είχε προσκληθεί να μιλήσει και ο γενικός γραμματέας του ΥΠΑΠΕΝ Απόστολος Αλεξόπουλος, ο οποίος ενημέρωσε ότι δεν μπορούσε τελικά να παραβρεθεί λόγω έκτακτης υποχρέωσης.

(της Αθηνάς Καλαϊτζόγλου, energia.gr, 27/03/2015)