Συμμετοχή ΙΕΝΕ σε Δημόσια Διαβούλευση:Σχέδιο Νόμουυ για την «Επιταχυνση της Ανάπτυξης των ΑΠΕ για τηνΑντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής»

Ημ/νία δημοσίευσης: Τετάρτη, 10 Μαρτίου 2010

Σχόλια IENE

Α. Γενικές Παρατηρήσεις:

Οι ΑΠΕ θα είναι κυρίαρχο θέμα τις επόμενες δεκαετίες και θα πρέπει τώρα να θέσουμε τις βάσεις για την ανάπτυξή τους και πέραν του 2020. Επομένως η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για βελτίωση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου είναι απολύτως αναγκαία για την επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ στην χώρα. Το Ν/Σ που παρουσιάσθηκε κινείται προς την σωστή κατεύθυνση για τη βελτίωση της αδειοδότησης με επιτάχυνση των προβλεπόμενων διαδικασιών.

Στην προσπάθεια βελτίωσης του θεσμικού πλαισίου ώστε να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των ΑΠΕ και η επίτευξη του φιλόδοξου στόχου για το 2020 αλλά και πέραν αυτού μεγιστοποιώντας τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, το ΙΕΝΕ παρουσιάζει μερικά σχόλια στα πλαίσια της διαβούλευσης που νομίζουμε ότι συντείνουν στην κατεύθυνση αυτή.

(1) Το Άρθρο 5, κεντρικό μέρος του Ν/Σ, ορίζει τις τιμές που καλείται να πληρώσει ο καταναλωτής και η ελληνική οικονομία για την υποστήριξη των ΑΠΕ. Είναι χρήσιμο για τους φιλόδοξους στόχους που θέτει το Ν/Σ να γνωρίζει ο καταναλωτής την αναμενόμενη επιβάρυνση και να συμμετέχει σαν καταναλωτής και σαν παραγωγός. Ακολουθώντας την Ευρωπαϊκή πρακτική ο μηχανισμός της οικονομικής υποστήριξης με καθορισμό του τιμολογίου αγοράς της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από τις ΑΠΕ (feed-in tariff) πρέπει να βασίζεται σε οικονομική ανάλυση με δεδομένα της αγοράς για τις επόμενες εφαρμογές των ΑΠΕ στον ηλεκτρικό τομέα.

(2) Το θεσμικό πλαίσιο για την διευκόλυνση των Ελλήνων και ξένων επενδυτών θα μπορούσε να είναι αυτοτελές για κάθε μορφή ΑΠΕ χωρίς παραπομπές και να βασίζεται στις ίδιες αρχές με την κατάλληλη μίξη των διαφόρων μορφών ΑΠΕ για την επίτευξη του φιλόδοξου στόχου.

(3) Για την υλοποίηση των διαδικασιών προτείνεται ο ακόλουθος διαχωρισμός ανάλογα με το μέγεθος και την τεχνολογία:

(i) σε εφαρμογές χωρίς την ανάγκη αδειοδότησης

(ii) σε εφαρμογές μόνο με άδεια εγκατάστασης

(iii) σε εφαρμογές με άδεια παραγωγής και εγκατάστασης

(iv) σε μεγάλα έργα με διαγωνιστική διαδικασία (mega projects)

(4) Η ανάπτυξη των ΑΠΕ όμως δεν μπορεί να γίνει χωρίς δραστήριο Διαχειριστή Δικτύου (δεν υπάρχει σήμερα) με σύγχρονο Κώδικα Δικτύου, με καινοτόμες ιδέες και τεχνολογίες για τα δίκτυα του αύριο και μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ, όπως γίνεται στις άλλες χώρες. Χρειάζεται να καθορισθούν τα τέλη και ο χρόνος σύνδεσης των ΑΠΕ στο δίκτυο ενιαία σε όλη τη χώρα (και διαφανής τρόπος υπολογισμού), οπότε αποφεύγεται η γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις (στη ΧΤ και ΜΤ). Για τις μεγάλες μονάδες θα χρειασθεί η υλοποίηση των μελετών του ΔΕΣΜΗΕ. Η καθιέρωση κωδίκων δικτύου για τη σύνδεση ώστε οι ΑΠΕ να ενσωματώνονται στη λειτουργία και διαχείριση του δικτύου είναι τελείως αναγκαία για μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ στο δίκτυο.

Β. Ειδικές Παρατηρήσεις

Τα σχόλια που αναφέρονται παρακάτω είναι κυρίως για να δείξουν την κατεύθυνση στην εκπόνηση του θεσμικού πλαισίου.

(i) Θεωρούμε άστοχη την χρήση ενός προγενέστερου των ΑΠΕ νόμου για το περιβάλλον στο καλούπι του οποίου γίνεται προσπάθεια τώρα να ενταχθούν οι ΑΠΕ (οχλούσες, μή οχλούσες κλπ). Για κάθε έργο ΑΠΕ στο δομημένο και μή δομημένο περιβάλλον προτείνεται μελέτη ένταξης των έργων στο περιβάλλον για το βέλτιστο αισθητικά και τεχνικά αποτέλεσμα. Αυτή η εργασία είναι πιο ουσιαστική από τις μή ουσιαστικές περιβαλλοντικές μελέτες (πχ για τα αιολικά και Φ/Β μόνο για το αισθητικό μέρος) που σήμερα γίνονται ακολουθώντας τυπικά γενικούς κανόνες.

(ii) Η βελτίωση του χωροταξικού για τις ΑΠΕ με ξεκάθαρους όρους, αίροντας τους περιορισμούς και εν ανάγκη με ειδικές μελέτες, θα βοηθήσει σημαντικά στις διαδικασίες αδειοδότησης. Το σκεπτικό που επεκράτησε στο ισχύον χωροταξικό των ΑΠΕ είναι η συγκέντρωση των αιολικών και φωτοβολταϊκών σε ωρισμένες περιοχές με μεγάλες μονάδες που κατά την άποψη μας είναι τελείως λανθασμένο, τόσο για τις ΑΠΕ όσο και για το δίκτυο. Η αξιοποίηση των ΑΠΕ πρέπει να ανταποκρίνεται στο χαρακτήρα τους με διεσπαρμένες μονάδες, κατ’αρχήν όπου υπάρχει το δυναμικό. Η γεωργική γη και οι βιομηχανικές περιοχές δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για τις Φ/Β εφαρμογές επί εδάφους. Γενικά δεν μπορεί να υπάρχουν αποκλεισμοί για τις ΑΠΕ στις περιβαλλοντικά προστατευόμενες περιοχές από οπουδήποτε και αν έχουν καθορισθεί.

(iii) Αντί της Αυτοτελούς Ειδικής Υπηρεσίας Εξυπηρέτησης Επενδύσεων ΑΠΕ, που εισάγει το Ν/Σ προτείνεται να λειτουργήσουν υποστηρικτικοί και ελεγκτικοί μηχανισμοί (μαζί με άλλες δράσεις) σε δύο επίπεδα που θα υποστηρίξουν ουσιαστικά τις εφαρμογές προς τη σωστή κατεύθυνση.

(iv) Χρειάζεται η ρύθμιση ειδικών θεμάτων στις εφαρμογές των ΑΠΕ που έχουν σχέση με τον ΓΟΚ στο δομημένο και μή δομημένο περιβάλλον με σαφείς διαδικασίες για όλες τις πολεοδομίες της χώρας. Είναι προφανής η ανάγκη εκπόνησης κτηριοδομικών κανονισμών και άλλων ρυθμίσεων στο αστικό περιβάλλον για ενσωμάτωση Φ/Β συστημάτων στο κέλυφος των κτηρίων (BIPV) ή και εγκατάσταση επί στεγών και δωμάτων όπως ισχύουν σε άλλες χώρες. Αυτό θα διευκολύνει τους μελετητές αρχιτέκτονες και θα δώσει ευελιξία για την καλύτερη λύση, ενώ θα διευκολύνει και τα γραφεία πολεοδομίας.

Ιδιαίτερα στην Ελλάδα που επικρατεί άναρχη και χωρίς κανόνες δόμηση, ιδιαίτερα ως προς τις προσόψεις των κτηρίων, απαιτείται η δημιουργία καταλλήλων προτύπων εγκαταστάσεων ΑΠΕ (κυρίως για ηλιακά, θερμικά και Φ/Β) και η εφαρμογή τους. Επίσης, χρειάζονται σαφείς ρυθμίσεις για εγκατάσταση μικρών ανεμογεννητριών, χρήση βιομάζας στα κτήρια και χρήση αβαθούς γεωθερμίας.

(v) To Άρθρο 10 για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης στα κτήρια περιλαμβάνει θετικές ρυθμίσεις αλλά παραλείπονται τα φωτοβολταϊκά που αποτελούν την πλέον ενδεδειγμένη εφαρμογή στα κτήρια.

Προτείνεται να συμπεριληφθούν και τα φωτοβολταϊκά, ενώ για την ορθή ερμηνεία και υλοποίηση τέτοιων εφαρμογών θα απαιτηθεί η εκπόνηση σχετικών κανονισμών και πρότυπα μελετών (κατά το παράδειγμα της Ισπανίας).

Αντίθετα, στην Ελλάδα επιβάλλεται η υποχρεωτική εγκατάσταση σωληνώσεων Φυσικού Αερίου ακόμη και εκεί που δεν υπάρχει ή δεν προβλέπεται δίκτυο ΦΑ (ή δεν θα πάει ποτέ), σε όλη τη χώρα και άρα προτείνεται άρση αυτής της διάταξης.

(vi) Για την καλύτερη εκμετάλλευση των ΜΥΗΣ, προτείνεται τιμολόγιο ζωνών ώστε να υπάρχει κίνητρο για σχεδίαση και εκμετάλλευση του υδροδυναμικού με ημερήσια τουλάχιστο αποθήκευση συμβάλλοντας στην καλύτερη διαχείριση και λειτουργία του συστήματος, ενισχύοντας τη διείσδυση των ΑΠΕ όπως και ειδικά τιμολόγια για αντλητικά Υ/Η που θα συμβάλουν στην μεγάλη διείσδυση της αιολικής ενέργειας.

(vii) Σε ότι αφορά τα θαλάσσια αιολικά πάρκα υπάρχει ασάφεια ως προς τον χαρακτηρισμό τους ενώ δεν αναφέρεται καθόλου η προοπτική εντατικής αξιοποίησης του αιολικού δυναμικού των βραχονησίδων, που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν, σε πρώτη φάση, τα mega projects.

(viii) Παρουσιάζεται ευκαιρία για σωστό θεσμικό πλαίσιο στα λεγόμενα υβριδικά από τις άστοχες ρυθμίσεις του Ν3468, τεχνικές και οικονομικές. Παράλληλα θα πρέπει να συμπεριληφθούν ρυθμίσεις για υποστήριξη των αναστρέψιμων υδροηλεκτρικών στην ηπειρωτική χώρα για μεγαλύτερη ευελιξία στο σύστημα προκειμένου να αυξηθεί η διείσδυση των ΑΠΕ

(ix) Οι μεγάλες εφαρμογές ΑΠΕ (mega-projects) μπορούν να ακολουθήσουν διαγωνιστικές διαδικασίες, όπως γίνεται στην Πορτογαλία, Γαλλία κλπ συμβάλλοντας στο ρυθμό των εφαρμογών και επιτυγχάνοντας τις χαμηλότερες τιμές της αγοράς στα επόμενα χρόνια με την λιγότερη επιβάρυνση των καταναλωτών, αλλά κυρίως χρησιμοποιώντας τις δυνάμεις της αγοράς χωρίς διακρίσεις. Τέτοιες πρωτοβουλίες μπορούν να συνδυασθούν με εγχώριες βιομηχανικές και κατασκευαστικές δραστηριότητες, με επέκταση δικτύου κλπ. Υποψήφια έργα για αιολικά-φωτοβολταϊκά μπορεί να είναι δημόσιες εκτάσεις, όπως ακατοίκητα νησιά κοντά στην ηπειρωτική χώρα, με πλήρη αδειοδότηση και προμελέτη ώστε ο ανάδοχος να έχει απαλλαγεί από τη διαδικασία αδειοδότησης και να αφοσιωθεί στο τεχνικό και οικονομικό μέρος του έργου. Στην ίδια διαδικασία μπορούν να έχουν και τα υδροηλεκτρικά, η γεωθερμία και ενδεχομένως η βιομάζα.

(x) Η τήρηση αρχείου σε ηλεκτρονική μορφή για τις εφαρμογές ΑΠΕ με τις απαραίτητες λεπτομέρειες λειτουργικών στοιχείων και παραγωγής είναι απολύτως αναγκαία. Τα λειτουργικά στοιχεία θα ήταν πολύ χρήσιμα για τις αναλύσεις, έρευνα και οικονομική άποψη, επιβαρύνσεις, στατιστικές και προβλέψεις. Αυτό μπορεί να αναληφθεί από ιδιωτικό ή δημόσιο φορέα με μια ελάχιστη ετήσια επιβάρυνση των επενδυτών.

(xi) Ειδικότερα για τις εφαρμογές των φωτοβολταϊκών προτείνεται να δοθεί προτεραιότητα στο αστικό περιβάλλον (ενσωμάτωση σε κτήρια και εγκαταστάσεις σε στέγες - ταράτσες) και στα νησιωτικά συστήματα. Ως εκ τούτου δεν θα πρέπει να απαιτείται άδεια παραγωγής, άδεια εγκατάστασης και άδεια λειτουργίας σε Φ/Β εφαρμογές στα κτήρια ανεξαρτήτως μεγέθους ισχύος. Μεγάλες Φ/Β μονάδες όπως εδάφους θα μπορούν να αναπτυχθούν μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών (π.χ. Γαλλία, Ισπανία) ενώ ο κύριος όγκος των εφαρμογών να ενταχθεί στο τέλος της 10ετίας που αναμένεται να επιτευχθεί το grid parity.