Εθνική Στρατηγική και Πετρέλαιο

Η παραγωγή αργού πετρελαίου στην Ελλάδα το 2017 ήταν ασήμαντη (0,16 εκατ. τόνους, Mt) σε σύγκριση με την εγχώρια κατανάλωση πετρελαιοειδών της τάξεως των 11,0 Mt την ίδια χρονιά. Επομένως, η χώρα μας εξαρτάται από εισαγωγές μεγάλων ποσοτήτων αργού πετρελαίου για να καλύψει τις ανάγκες της. Οι εισαγωγές αυτές προέρχονται από μια ομάδα χωρών με το Ιράκ να εμφανίζεται ως ο μεγαλύτερος προμηθευτής,ακολουθούμενο από το Καζακστάν, το Ιράν,τη Ρωσική Ομοσπονδία και τη Σαουδική Αραβία.Οι συνολικές εισαγωγές το 2017 έφθασανσχεδόν τα 24 Mt, με το 46%, μετά τη διύλιση, να διοχετεύεται στην εγχώρια αγορά ενώ το υπόλοιποεξάγεται υπό την μορφήbunkering, αεροπορικών καυσίμωνκαι έτοιμων προϊόντων σε ΝΑ Ευρώπη και Ανατολική Μεσόγειο.Το εισαγόμενο αργό πετρέλαιο διυλίζεται σε προϊόντα πετρελαίου στα τέσσερα εγχώρια διυλιστήρια, με την Ελλάδα να έχει αυξήσει εντυπωσιακά την παραγωγή διύλισης τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα οι καθαρές εξαγωγές προϊόντων πετρελαίου να έχουν πενταπλασιαστεί κατά την πενταετία 2011-2016.

Σήμερα, η μικρή εγχώρια παραγωγή πετρελαίου πραγματοποιείται από την Energean Oil & Gas, που είναι ο μοναδικός παραγωγός πετρελαίου της χώρας με τα δύο ενεργά πεδία, του Πρίνου και του Βόρειου Πρίνου, τα οποία βρίσκονται παράκτια, στο Βόρειο Αιγαίο, βορειοδυτικά της νήσου Θάσου. Η παραγωγή από τον Πρίνο αναμένεται να διπλασιαστεί από τα σημερινά 5.000 βαρέλια ημερησίως, μετά την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος γεώτρησης για 15 νέες γεωτρήσεις την περίοδο 2017/2018. Επίσης, την περίοδο 2019/2020, η Energean Oil & Gas προγραμματίζει να ξεκινήσει πετρελαϊκή παραγωγή από το κοίτασμα στο Κατάκολο με εκτιμώμενη μέση ημερήσια παραγωγή 2.500-3.000 βαρέλια.

Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω,το θέμα του πετρελαίου και φυσικού αερίου, έχει σήμερα κορυφαία σημασία για την χώρα μας τόσο από την άποψη της υψηλής κατανάλωσης, και ακόμα υψηλότερης εξάρτησης από εισαγωγές, αλλά και λόγω της σημαντικής εξαγωγικής δραστηριότητας σε πετρελαϊκά προϊόντα που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, γεγονός που έχει πολύ θετικές επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη. Υπό αυτή την έννοια η συνέχιση και η ενίσχυση με κάθε τρόπο του τομέα των ερευνών σήμερα, και μέλλοντικής παραγωγής αύριο,πρέπει να αποτελέσει σταθερή προτεραιότητα σε κάθε εναλλακτικό σενάριο χάραξης ενεργειακής πολιτικής. Η Ελλάδα σήμερα έχει όλα τα εχέγγυα και κάθε δυνατότητα να αναπτύξει τον τομέα του upstream, όπως με μεγάλη επιτυχία έχει πράξει στον τομέα της διύλισης και εμπορίας πετρελαίου, και άρα να διεκδικήσει μια θέση στον γρήγορα αναπτυσσόμενο αυτό κλάδο στην Ανατολική Μεσόγειο. Ένας κλάδος με έναν δικό του οικονομικό κύκλο που μπορεί άνετα να δημιουργήσει νέα τεχνογνωσία και νέες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας στους κλάδους των εξορύξεων,της ναυπήγησης και των επισκευών, καθώς και στον τομέα των υπηρεσιών. Με άλλα λόγια, η Ελλάδα πέρα από μια αξιόλογη παραγωγή υδρογονανθράκων στην οποία μπορεί και πρέπει να αποβλέπει, έχει όλα τα φόντα να καταστεί μια περιφερειακή βάση υποστήριξης των ερευνών και παραγωγής πετρελαίου στην ευρύτερη περιοχή προσελκύοντας επενδύσεις και εργασίες. Άρα, η ανάπτυξη του τομέα του upstream στην Ελλάδα είναι μονόδρομος και πρέπει να αποτελέσει πλέον μια βασική συνιστώσα μιας αναπτυξιακής οικονομικής πολιτικής, μία θέση την οποία πρέπει να ενστερνισθούν όλες οι πολιτικές δυνάμεις οι οποίες πιστεύουν στις αναπτυξιακές δυνατότητες της Ελληνικής οικονομίας.

Υπάρχει,όμως, ένας ακόμα λόγος γιατί πρέπει να υποστηριχθούν οι έρευνες σε κυβερνητικό επίπεδο, ασχέτως κομματικής προέλευσης αυτής, και αυτό έχει να κάνει με θέματα εθνικής ασφάλειας και διεκδίκησης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στις Ελληνικές θάλασσες. Όπως έχουμε τονίσει μέσα από τη στήλη, τόσο η χάραξη ΑΟΖ όσο και η επέκταση των χωρικών μας υδάτων μέχρι τα 12 ν.μ αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για τον καθορισμό θαλασσίων ερευνητικών περιοχών (blocks), και άρα η εμπέδωση μιας σταθερής πολιτικής υπέρ των ερευνών έρχεται να ενισχύσει τις προσπάθειες για καθορισμό της υφαλοκρηπίδος και κατ´επέκταση της ΑΟΖ και κυρίως να δείξει έμπρακτα ότι η Ελλάδα δεν παραιτείται από τα νόμιμα δικαιώματάτης, όπως αυτά απορρέουν από το Νέο Διεθνές Θαλάσσιο Δίκαιο (UNCLOS).

Μπορεί οι «σειρήνες» των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) να υπόσχονται την πλήρη απεξάρτηση από το πετρέλαιο και τον άνθρακα εδώ και τώρα και ένα δρόμο «ανθόσπαρτο», καθώς θα οδεύουμε προς ένα απόλυτα καθαρό καιαπανθρακοποιημένο περιβάλλον, όμως η αλήθεια είναι λίγο διαφορετική και πλέον πεζή. Έχουμε επανειλημμένως υποστηρίξει (και αυτό γιατί στα επόμενα 30 με 40 χρόνια τουλάχιστον το πετρέλαιο θα εξακολουθήσει να παίζει κεντρικό ρόλο στην ενεργειακή οικονομία του πλανήτη) ότι η απεξάρτηση από τους υδρογονάνθρακες δεν πρόκειται να συμβεί ακαριαία - παρά την συνεχή άνοδο της ηλεκτροκίνησης και των ΑΠΕ- αλλά θα απαιτήσει μια μάλλον μακρόχρονη και μακρόσυρτη περίοδο προσαρμογής. Ασφαλώς οι ΑΠΕ και η ηλεκτροκίνηση θα αποτελέσουν την ενέργεια του αύριο και θα καταλάβουν ένα σημαντικό τμήμα της μελλοντικής ενεργειακής πίτας. Η δε πλήρης απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, όσο αναγκαία και επιθυμητή και εάν είναι,και ιδιαίτερα κρίσιμη στην προσπάθεια μείωσης των εκπομπών του θερμοκηπίου, δεν θα συμβεί από την μια ημέρα στην άλλη ούτε από το έναν χρόνο στον άλλο. Θα απαιτηθούν αρκετά και ποικίλα στάδια προσαρμογής όπου οι υδρογονάνθρακες έχουν ένα συγκεκριμένο ρόλο να παίξουν, με το φυσικό αέριο να αναγνωρίζεται ευρέως,απότους καταναλωτές και την βιομηχανία, ως το καύσιμο επιλογής ( fuel of choice) στην μεταβατική ενεργειακή περίοδο που έχει ήδη ξεκινήσει. Και η Ελλάδα πού μόλις πρόσφατα επανήλθε στον χώρο των ερευνών,μετά την αδικαιολόγητη και επιβλαβή για τα εθνικά συμφέροντα 15ετη αποχή, έχει κάθε λόγο να εντείνει τις προσπάθειές της για την ανακάλυψη και εκμετάλλευση εμπορικά εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων.