25 Ιανουαρίου 2023: Ομιλία Προέδρου και Εκτελεστικού Διευθυντή ΙΕΝΕ στην Εκδήλωση για την Πρωτοχρονιάτικη Πίτα του Ινστιτούτου

Ημ/νία δημοσίευσης: Παρασκευή, 27 Ιανουαρίου 2023

Στους στόχους που έχει θέσει το ΙΕΝΕ για τη νέα χρονιά αλλά και στις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο ενεργειακός κλάδος και η σχετική στρατηγική της Ελλάδας αλλά και γενικότερα της ΕΕ αναφέρθηκε στην ομιλία του κατά την κοπή της Πρωτοχρονιάτικης Πίτας του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης για το 2023 ο Πρόεδρος και Εκτελεστικός Διευθυντής κ. Κωστής Σταμπολής. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 25 Ιανουαρίου στην Αθηναϊκή Λέσχη (Λεωφ. Ελευθ. Βενιζέλου 11 -Πρώην Πανεπιστημίου- Αθήνα).

Στο εναρκτήριο αυτό γεγονός για τις εφετινές δραστηριότητες του ΙΕΝΕ, το οποίο τίμησαν με την παρουσία τους σημαίνοντα στελέχη του χώρου της ενέργειας και της οικονομίας, ακαδημαϊκοί, πρέσβεις, δημοσιογράφοι κλπ., πολλοί εκ των οποίων συγκαταλέγονται στα μέλη του Ινστιτούτου, συμμετείχαν, επίσης, με ομιλίες τους η Γενική Γραμματέας του ΥΠΕΝ, κ. Αλεξάνδρα Σδούκου, ο Πρόεδρος του ΔΑΠΕΕΠ, κύριος Γιάννης Γιαρέντης, ο Πρόεδρος του ΚΑΠΕ, κύριος Σπύρος Οικονόμου, ο πρώην Υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννης Μανιάτης, ενώ υπήρξαν σύντομες τοποθετήσεις από εκπροσώπους φορέων της αγοράς ενέργειας στη χώρα μας.

Ακολουθεί η ομιλία του Προέδρου και Εκτελεστικού Διευθυντή του ΙΕΝΕ κ. Κωστή Σταμπολή κατά την κοπή της Πρωτοχρονιάτικης Πίτας του Ινστιτούτου για το 2023 (Αθηναϊκή Λέσχη, 25 Ιανουαρίου):

"Αξιότιμη κυρία Γενική Γραμματέα του ΥΠΕΝ, Αλεξάνδρα Σδούκου,
Εξοχότατοι Κύριοι Πρέσβεις,
Αξιότιμε πρόεδρε του ΔΑΠΕΕΠ, κύριε Γιαρέντη,
Αξιότιμε πρόεδρε του ΚΑΠΕ, κύριε Οικονόμου,
Αγαπητέ Γιάννη Μανιάτη,
Αγαπητά Εταίροι και Μέλη του ΙΕΝΕ,
Κύριες και Κύριοι,

Καλώς ήλθατε στην σημερινή εορταστική εκδήλωση του ΙΕΝΕ επ’ ευκαιρία του Νέου Έτους. Σας ευχαριστώ θερμά όλους και όλες που μας τιμάτε με την παρουσία σας.

Έχουν περάσει δυο χρόνια από την τελευταία παρόμοια συνάντηση και πολλά έχουν συμβεί αυτό το διάστημα. Για πολλούς υπήρξε μια περίοδος δοκιμασίας λόγω της πανδημίας του Covid-19 ενώ για άλλους ήλθαν σημαντικές αλλαγές στην ζωή τους. Ως να μην έφταναν αυτές οι ανωμαλίες, ευθύς αμέσως προέκυψε η ενεργειακή κρίση, αρχικά ως αποτέλεσμα της γρήγορα ανακάμπτουσας, μετά τον Covid, παγκόσμιας ζήτησης, και στη συνέχεια λόγω της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία που ώθησε τις ενεργειακές τιμές ακόμα υψηλότερα, αφού για πρώτη φορά διαπιστώθηκαν ελλείψεις στην προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Μετά την συντονισμένη και στιβαρή αντίδραση της Δύσης, υπήρξε ευρεία κινητοποίηση με στόχο την αποδέσμευση του παγκόσμιου, και κυρίως του Ευρωπαϊκού, ενεργειακού συστήματος από την προμήθεια ενέργειας από τη Ρωσία σε όλες τις μορφές δηλ. αργό πετρέλαιο και προϊόντα, φυσικό αέριο, άνθρακας και επεξεργασμένο ουράνιο. Εφαρμόστηκε πλήθος κυρώσεων κατά της Μόσχας αλλά και επιδοτήσεων προς τους καταναλωτές ώστε να μπορέσουν να αντέξουν τις πρωτόγνωρες ενεργειακές τιμές που σημειώθηκαν. Σήμερα, από την αρχή του έτους παρατηρείται μια αποκλιμάκωση των τιμών, με την αγορά να έχει προεξοφλήσει ομαλοποίηση στην ενεργειακή τροφοδοσία αφού το μεγαλύτερο μέρος της εισαγόμενης Ρωσικής ενέργειας έχει αντικατασταθεί από άλλες πηγές, με το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) να έχει αναδειχθεί ως βασική εναλλακτική πηγή ενέργειας, που όμως είναι και αυτό εισαγόμενο.

Έχει ξεπεραστεί η ενεργειακή κρίση ή σύντομα θα βιώσουμε πάλι ένα νέο κύμα υψηλών τιμών και ενεργειακών ελλείψεων; Εύκολες απαντήσεις δεν υπάρχουν και πολλά θα εξαρτηθούν από την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία και το ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον καθώς και την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας.

Θα πρέπει, όμως, να υπογραμμίσουμε ότι η Ευρώπη στην προσπάθεια της να απαλλαγεί από Ρωσικές εισαγωγές ενέργειας αντικατέστησε μια μορφή εξάρτησης από μια άλλη, δηλ. το LNG, ενώ το ζητούμενο παραμένει το πώς μπορεί η Ευρώπη να μειώσει την τεράστια ενεργειακή της εξάρτηση, που το 2021 ξεπέρασε το 60%. Γιατί μόνο έτσι θα μπορέσει να ισχυροποιηθεί γεωπολιτικά και οικονομικά. Σήμερα, η στρατηγική της ΕΕ είναι εστιασμένη, σχεδόν αποκλειστικά, στην ενδυνάμωση των ΑΠΕ και στην βελτίωση της Ενεργειακής Αποδοτικότητας, καθώς εκτιμά ότι με αυτόν τον τρόπο θα επιτευχθεί σε βάθος χρόνου η ενεργειακή διαφοροποίηση της Ευρώπης σε γεωπολιτικό επίπεδο, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην μείωση των εκπομπών.

Και ενώ ουδείς μπορεί να έχει αντίρρηση στην ανάπτυξη των εγχώριων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου επαρκές με δεδομένο τον τεράστιο όγκο που αντιπροσωπεύουν, στο σημερινό ισοζύγιο, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο - κάτι που θα συνεχίσει να ισχύει για πολλά χρόνια ακόμα. Ας μην ξεχνούμε ότι οι ΑΠΕ συμβάλλουν αποκλειστικά στο ηλεκτρικό δίκτυο ενώ ο πλήρης εξηλεκτρισμός του ενεργειακού συστήματος - εάν υποθέσουμε ότι αυτός είναι ο απώτερος στόχος - θα απαιτήσει πολλές δεκαετίες.

Είναι πολύ καλό να θέτουμε υψιπετείς στόχους - αναφέρομαι εδώ στις ΑΠΕ και το υδρογόνο – αρκεί να υπάρχει η κατάλληλη μελέτη και τεκμηρίωση και, προπαντός, η συναίσθηση του ευρύτερου ενεργειακού χώρου, διαφορετικά κινδυνεύουμε οι στόχοι να μείνουν κενό γράμμα. Γι’ αυτό απαιτείται μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση που να λαμβάνει υπ’ όψιν την μεγάλη αδράνεια του ενεργειακού μίγματος.

Η Ευρώπη, η Ελλάδα, αλλά και τα άλλα κράτη στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, έχουν κάθε λόγο να θέλουν να αναπτύξουν τα εγχώρια κοιτάσματα υδρογονανθράκων που διαθέτουν, με άξονα αναφοράς το φυσικό αέριο, που αποτελεί στην πράξη τον κυματοθραύστη στην ευρύτερη προσπάθεια απανθρακοποίησης. Γιατί, εάν θέλουμε να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς με τον εαυτό μας, η μείωση, πόσω μάλλον ο μηδενισμός, των εκπομπών θερμοκηπίου δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την ευρεία χρήση φυσικού αερίου (εκπέμπει 50% λιγότερο CO2) και της πυρηνικής ενέργειας (μηδενικές εκπομπές) που θα συνεργάζονται με τις ΑΠΕ για την επίτευξη του τελικού αποτελέσματος. Επίσης, τόσο το υδρογόνο όσο και η ενεργειακή αποθήκευση αναμένεται να παίξουν καθοριστικό λόγο στην μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα. Με αλλά λόγια, πρέπει να σκοπεύσουμε σε αυτό που αποκαλούμε «ισορροπημένο ενεργειακό μίγμα» ( balanced energy mix).

Όπως γνωρίζετε, το ΙΕΝΕ παρακολουθεί στενά και σε καθημερινή βάση όλες τις ενεργειακές και οικονομικές εξελίξεις και, όπου μπορεί, συνδράμει με επίκαιρες και, όσο το δυνατό, διεισδυτικές αναλύσεις και, υπό αυτή την έννοια, τα ανωτέρω σχόλια εκτιμώ ότι μπορούν να φανούν χρήσιμα.

Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ στον ρόλο του Ινστιτούτου μας και να σας ενημερώσω εν τάχει για τους στόχους μας για την χρονιά που μόλις ξεκίνησε.

Όπως όλοι οι ανεξάρτητοι οργανισμοί, τύπου think tanks, έτσι και το ΙΕΝΕ έχει ένα συμπληρωματικό αλλά ουσιαστικό ρόλο σε επίπεδο διατύπωσης πολιτικής (policy making) και πρωτοβουλιών σε θεσμικό αλλά και σε πρακτικό επίπεδο. Γι’ αυτό, το Ινστιτούτο μας παρατηρεί, καταγράφει, αναλύει και ενημερώνει τα μέλη του και την πολιτεία ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσει πρωτοβουλίες στις οποίες συμμετέχουν ενεργά τα μέλη του, φυσικά πρόσωπα και εταιρείες. Μερικές τέτοιες πρόσφατες πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν μελέτες τύπου multi-client πάνω σε θέματα αιχμής, όπως η διείσδυση την ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα της ΝΑ Ευρώπης και τι σημαίνει αυτό για την πορεία των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, ή η δημιουργία ενός Road Map για την εισαγωγή τεχνολογιών CCUS και την δημιουργία κατάλληλων hubs, αρχικά στην Ελλάδα και αργότερα σε άλλες χώρες της ΝΑ Ευρώπης, ή η μελέτη για την «Ενέργεια και την Απασχόληση» και τις προοπτικές δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας καθώς μετασχηματίζεται το ενεργειακό σύστημα. Αλλά και μεγάλες μελέτες αναφοράς, όπως το “SEE Energy Outlook” που εκδόθηκε για τρίτη φορά πέρυσι, έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την κατανόηση του ευρύτερου ενεργειακού πεδίου στην περιοχή. Γιατί είναι μέσα από τις μελέτες και αναλύσεις του που το Ινστιτούτο μπορεί να διαμορφώνει και να έχει άποψη.

Το 2023 είναι ένα έτος γεμάτο σοβαρές προκλήσεις για το ΙΕΝΕ, κι αυτό γιατί έχουμε θέσει μία σειρά από απαιτητικούς στόχους, (α) την αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών προς τα μέλη μας και ευρύτερα, (β) την διεύρυνση του κύκλου των μελών μας σε Ελλάδα και ΝΑ Ευρώπη, (γ) περαιτέρω δραστηριοποίηση μας στις χώρες της περιοχής - ήδη έχουν προγραμματιστεί εκδηλώσεις σε Τίρανα, Σόφια, Βουκουρέστι, Βουδαπέστη, Κωνσταντινούπολη και Λευκωσία- και, τέλος, (δ) την ενίσχυση του εκπαιδευτικού μας έργου.

Σημαντικό σημείο αναφοράς ως προς την αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών μας (γνωστό ως Advisory Service) είναι η πιστοποίηση εταιρειών και οργανισμών από το ΙΕΝΕ, σε συνεργασία με το Climate Bond Initiative του Λονδίνου, για την έκδοση πράσινων ομολόγων (Green Bonds) – με μία ειδική εκδήλωση γι’ αυτό το θέμα να προγραμματίζεται σε αυτή την αίθουσα στις 29 Μαρτίου.

Δεν θα μακρηγορήσω. Τελειώνοντας θα ήθελα να ευχηθώ σε όλους και όλες ένα καλό και αποδοτικό νέο έτος με υγεία και ευημερία".