Ιστορική Καμπή η Ανακάλυψη Φυσικού Αερίου στην Κύπρο, του κ. Κ. Ν. Σταμπολή*

Ημ/νία δημοσίευσης: Δευτέρα, 17 Οκτωβρίου 2011

Ως γνωστό η Κύπρος εδώ και 5 χρόνια έχει ξεκινήσει την διαδικασία για έρευνες στις θαλάσσιες περιοχές νότια και νοτιοδυτικά της μεγαλονήσου, ξεκινώντας με τον καθορισμό της «αποκλειστικής οικονομικής ζώνης» (ΑΟΖ) της το 2008/09 σε συνεννόηση με τον, Ισραήλ, τον Λίβανο και την Αίγυπτο. Ευθύς μετά προχώρησε στην προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού (internationalround) βάσει του οποίου και έγινε η εκχώρηση του «οικοπέδου 12» και άλλων γειτονικών περιοχών στην εταιρεία «Νομπλ». Να σημειώσουμε ότι η εν λόγω εταιρεία την ίδια περίοδο (2007-2010) πραγματοποιούσε έρευνες στην ισραηλινή ΑΟΖ όπου και έχει εντοπίσει σειρά κοιτασμάτων φυσικού αερίου, με πλέον γνωστό τον κοίτασμα «Λεβιάθαν», χωρητικότητας 450 BCM (km3).

Βάσει σεισμικών και γεωφυσικών ερευνών που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί στο «οικόπεδο 12» και σε πέριξ περιοχές από ανεξάρτητες εταιρείες η συνολική χωρητικότητα του κοιτάσματος εκτιμάται στο 270-300 BCM, χωρίς να αποκλείονται ακόμη μεγαλύτερη όγκοι φυσικού αερίου οι οποίοι όμως θα μπορέσουν να επιβεβαιωθούν μόνο όταν ολοκληρωθούν οι προγραμματισμένες για αυτήν την εποχή ερευνητικές γεωτρήσεις. Οι γεωλόγοι πετρελαίου που έχουν μελετήσει την λεκάνη της Λεβαντίνης, όπου συναντώνται τα κοιτάσματα της Κύπρου και του Ισραήλ, εκτιμούν ότι από τα μέχρι σήμερα ευρήματα τον συνολικό δυναμικό της περιοχής ξεπερνά τα 800 BCM και ενδέχεται να φθάσει και τα 1,000 BCM βεβαιωμένων αποθεμάτων, ποσότητα αερίου εξαιρετικά μεγάλη η οποία θεωρητικά μπορεί να καλύψει τον σύνολο των ευρωπαϊκών αναγκών για 2 χρόνια.

Όμως το ζητούμενο δεν είναι αυτό, αλλά η οικονομική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων κατά τέτοιον τρόπο ώστε η περιοχή να μπορέσει να παράγει μία προβλέψιμη ποσότητα της τάξεως των 30-40 BCM τον χρόνο για τα επόμενα 30 χρόνια, πράγμα που θα επιτρέψει όχι μόνο την πλήρη κάλυψη των εγχώριων αναγκών Κύπρου και Ισραήλ, οι οποίες μαζί δεν υπερβαίνουν τα 4 BCM, αλλά την πραγματοποίηση σημαντικών εξαγωγών.

Σύμφωνα με διεθνείς πετρελαϊκούς κύκλους που είναι γνώστες της αγοράς της ανατολικής Μεσογείου, ο πλέον αποδοτικός τρόπος για την μεταφορά σοβαρών ποσοτήτων φυσικού αερίου από την λεκάνη της Λεβαντίνης προς την Ευρώπη, αλλά και προς τις διεθνείς αγορές γενικότερα, είναι η μεταφορά αερίου από τις πλατφόρμες εκμετάλλευσης μέσω υποθαλασσίων αγωγών στην Κύπρο και η εκεί υγροποίηση του σε ειδικές μονάδες υγροποίησης (liquefaction). Με αυτόν τον τρόπο θα καταστεί δυνατή η εξαγωγή φυσικού αερίου μέσω πλοίων LNG με την ανωτέρω βιομηχανική μονάδα να εξυπηρετεί τις ενιαίες ανάγκες Κύπρου και Ισραήλ. Το δεν κόστος κατασκευής της ανωτέρω μονάδας υγροποίησης αερίου (πού θα συμπεριλαμβάνει 3 trains) εκτιμάται στα 9-10 δις ευρώ σύμφωνα με συντηρητικούς υπολογισμούς. 

Βάσει των ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι με την Κύπρο και το Ισραήλ να αποκτούν δυνατότητα παραγωγής σημαντικών ποσοτήτων φυσικού αερίου, η γεωπολιτική σημασία της περιοχής αναβαθμίζεται κατακόρυφα, ενώ ο έλεγχος τέτοιων σημαντικών κοιτασμάτων από μη αραβικές χώρες στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής συνιστά πρόκληση τεραστίων διαστάσεων για το ισλαμικό στοιχείο και σαφέστατα αποτελεί ιστορική καμπή (paradigm shift).

Επιπλέον, η ύπαρξη μιας καθετοποιημένης παραγωγικής βάσης υδρογονανθράκων στο μαλακό υπογάστριο της Τουρκίας, στον άξονα Κύπρου-Ισραήλ, απειλεί μακροπρόθεσμα τον διαμετακομιστικό ρόλο της γείτονος, όπου ως γνωστό μέσω των εδαφών της διέρχονται βασικοί αγωγοί, πετρελαίου-φυσικού αερίου, που μεταφέρουν σημαντικές ενεργειακές ποσότητες προς τις δυτικές αγορές προερχόμενες από τις περιοχές της Κασπίας, του Ιράκ και της Σαουδικής Αραβίας. Για αυτόν τον λόγο αντιδρά τόσο έντονα η Τουρκία στην προοπτική μιας μεγάλης κλίμακας εκμετάλλευσης κοιτασμάτων στην λεκάνη της Λεβαντίνης. Η τουρκική κυβέρνηση επ' ουδενί τρόπω μπορεί να δεχθεί στην περιοχή της τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κέντρου παραγωγής ενέργειας που δεν μπορεί να ελέγξει.

Σε πρώτο στάδιο, η Τουρκία επιδιώκει τον πάγωμα της προγραμματισθείσας ερευνητικής δραστηριότητας της Κύπρου, πράγμα δύσκολο εν όψει των διαμορφωμένων ήδη γεωστρατηγικών συσχετισμών, ενώ σε ένα δεύτερο στάδιο θα επιδιώξει την δημιουργία ενός ασταθούς κλίματος στην ευρύτερη περιοχή, μέσω της έντονης παρουσίας των ναυτικών δυνάμεών της, ώστε να αποτρέψει το ενδιαφέρον ξένων εταιρειών και την προοπτική εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων της περιοχής χωρίς την δική της συμμετοχή.

Σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους στην 'Αγκυρα, οι πρόσφατες ανακοινώσεις του τουρκικού υπουργείου εξωτερικών περί οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας μεταξύ ψευδοκράτους και Τουρκίας, ως και η ανακοίνωση διεθνούς διαγωνισμού για έρευνες στην περιοχή της βορείου Κύπρου αλλά και πέριξ του Καστελόριζου, φανερώνει σοβαρό εκνευρισμό και μάλλον αδικαιολόγητη αντίδραση σε αυτό τον στάδιο, αφού οι ανακοινώσεις αυτές δεν πρόκειται να αποτρέψουν τα κυπριακά σχέδια. 

Όπως τονίζουν οι ανωτέρω κύκλοι, είναι προφανές ότι οι τουρκικές αυτές προκλητικές ενέργειες αποβλέπουν, σύμφωνα με την γνωστή τακτική της Άγκυρας, στην θεμελίωση μαξιμαλιστικών θέσεων, από τις οποίες η τουρκική κυβέρνηση θα μπορεί να υποχωρήσει αργότερα έναντι σοβαρών ανταλλαγμάτων.

(από την εφημερίδα "Εστία")

*Αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του ΙΕΝΕ.

(Τα άρθρα που δημοσιεύονται στη στήλη αυτή εκφράζουν προσωπικές απόψεις των μελών του ΙΕΝΕ και δεν απηχούν απαραιτήτως τις θέσεις του Ινστιτούτου).