Απόψεις & Θέσεις Μελών ΙΕΝΕ

Η Επόμενη Ημέρα για τις Έρευνες Υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, του Κ.Ν. Σταμπολή*

Ημ/νία δημοσίευσης: Τετάρτη, 4 Ιουνίου 2014

Τώρα που τελείωσαν οι πανηγυρισμοί, μετά τις υπογραφές την περασμένη εβδομάδα (14/5) των συμβάσεων παραχώρησης για τα τρία γνωστά κοιτάσματα στη Δυτική Ελλάδα, αρχίζει η πραγματική προσπάθεια για την εκμετάλλευση τους. Δηλαδή οι εταιρείες, Energean Oil and Gas και ΕΛ.ΠΕ μαζί με τους εταίρους τους, θα πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα τις προετοιμασίες για την διεξαγωγή νέων σεισμικών και την επανερμηνεία υπαρχόντων γεωλογικών και σεισμικών δεδομένων ώστε αμέσως μετά την επικύρωση των συμβάσεων από το Ελληνικό κοινοβούλιο, να ορισθεί το χρονοδιάγραμμα των προπαρασκευαστικών ενεργειών που απαιτούνται ώστε να ληφθούν οι αποφάσεις για το πρόγραμμα γεωτρήσεων. Για τα κοιτάσματα των Ιωαννίνων και του Πατραϊκού Κόλπου σύμφωνα με τα στελέχη των εταιρειών θα χρειασθούν εκτενείς αναλύσεις των γνωστών δεδομένων αλλά και επιπλέον σεισμικές έρευνες ώστε να εντοπισθούν με ακρίβεια οι πλέον ελπιδοφόρες τοποθεσίες στις ήδη γνωστές περιοχές.

Στην περίπτωση του Κατακόλου, που αφορά ένα μικρό και αποδεδειγμένο κοίτασμα ( proven reserve) της τάξης των 5.0 – 7.0 εκατ. βαρελιών, τα πράγματα είναι πλέον απλά αφού η γεωλογική δομή του κοιτάσματος είναι γνωστή καθώς και η ποιότητα του πετρελαίου επίσης , από τεστ καύσεως που είχαν γίνει το 1982/1983. Όπως τονίζει ο επικεφαλής της Energean Oil and Gas, κ. Μαθιός Ρήγας «είναι μια μικρή περιοχή 545 τετραγ. χλμ με πολύ δύσκολη γεωλογία και αρκετές περιβαλλοντικές δυσκολίες».

Εκτιμάται ότι θ’ απαιτηθεί σχετικά λίγος χρόνος για την επανεκτίμηση των δεδομένων ενώ ταυτόχρονα μπορεί να ξεκινήσει η σχεδίαση του γεωτρητικού προγράμματος. Σύμφωνα με γεωλόγους πετρελαίου που γνωρίζουν το κοίτασμα και στελέχη της Energean, ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος προσέγγισης, τόσο από περιβαλλοντικής άποψης όσο και για λόγους οικονομίας, είναι να επιχειρηθεί μια οριζόντια γεώτρηση από την στεριά αφού το κοίτασμα, εάν και υποθαλάσσιο, ευρίσκεται εγγύς της ακτής. Με αυτό τον τρόπο θα αποφευχθεί η κατασκευή και τοποθέτηση θαλάσσιας εξέδρας η οποία δεν αποτελεί την καλύτερη λύση λόγω της τουριστικής κίνησης με κρουαζιερόπλοια που προσεγγίζουν το λιμάνι του Κατακόλου. Αρχικές εκτιμήσεις κάνουν λόγω για έναρξη παραγωγής εντός του πρώτου εξαμήνου του 2016 χωρίς όμως να δίδονται πληροφορίες για το μέγεθος της παραγωγής αφού αυτό θα εξαρτηθεί από τις πιέσεις εντός του κοιτάσματος και την στρωμάτωση της πετρελαϊκής δομής. Πάντως κάποιοι αρχικοί υπολογισμοί κάνουν λόγο για ημερήσια παραγωγή της τάξης των 1.500 – 2.500 βαρελιών την ημέρα. Μια μικρή μεν ποσότητα αλλά σημαντική λόγω της μεγάλης συμβολικής σημασίας της εκεί παραγωγής καθ’ ότι θα δείξει ότι η Ελλάδα, πέρα από τον Πρίνο, θα διαθέτει πλέον και μια δεύτερη πετρελαϊκή πηγή κα ένα ακόμη αποδεδειγμένο πετρελαϊκό σύστημα.

Για την περιοχή των Ιωαννίνων, όπου και εδώ ο operator είναι η Energean Oil and Gas με την συμμετοχή της Καναδικής Petra Petroleum και της Γαλλικής Shlumberger, η προτεραιότητα είναι να επανεξετασθούν τα δεδομένα από την παλαιότερη γεώτρηση στο Καλπάκι από την εταιρεία Enterprise το 2000/2001, η οποία έφθασε τότε τα 4.000 μέτρα. Η νέα γεώτρηση αναμένεται να φθάσει βαθύτερα, πάνω από τα 6.000 μέτρα, με πιθανότητα ανακάλυψης 100 εκατ. βαρελιών ή 2 τρις. κυβ. ποδών αερίου ( tcf). Οι συνολικές προβλεπόμενες επενδύσεις πρόκειται να ανέλθουν στα 32 εκατ. ευρώ και εάν διαπιστωθούν εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα αυτές μπορούν να φθάσουν ακόμη και τα 300 εκατ. ευρώ.

Η περιοχή του Πατραϊκού Κόλπου η οποία παραχωρήθηκε στα ΕΛ.ΠΕ, στην Κοινοπραξία της οποίας μετέχουν η Edison και Petroceltic, ερευνήθηκε στο παρελθόν από τη ΔΕΠ ΕΚΥ (1978-1982) και στη συνέχεια κατακυρώθηκε, στο πλαίσιο του πρώτου γύρου παραχωρήσεων το 1998, στην κοινοπραξία Triton (88% και ΔΕΠ-ΕΚΥ 12%). Οι έρευνες διεκόπησαν το 2001 λόγω αλλαγής στρατηγικής της Triton, οπότε η περιοχή επεστράφη στο ελληνικό Δημόσιο. Στην περιοχή έχουν καταγραφεί 4.300 χλμ σεισμικών ερευνών δισδιάστατων (2D) σεισμικών διασκοπήσεων ενώ εκτελέστηκε και μία γεώτρηση. Όπως υπεγράμμισε ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛ.ΠΕ κ. Γιάννης Κωστόπουλος, κατά την τελετή υπογραφής των συμβάσεων, «το ερευνητικό πρόγραμμα περιλαμβάνει επαναξιολόγηση όλων των υπαρχόντων δεδομένων, διενέργεια εξειδικευμένων γεωλογικών μελετών, εκτέλεση υψηλής ευκρίνειας τρισδιάστατων σεισμικών διασκοπήσεων και διάτρηση με τουλάχιστον 2-5 γεωτρήσεις. Πρόκειται να πραγματοποιηθούν επενδύσεις 15 εκατ. ευρώ και ανάλογα με τα ευρήματα η κοινοπραξία θα προχωρήσει σε 2-3 γεωτρήσεις επενδύοντας επιπλέον 20-35 εκατ. ευρώ για την κάθε μία».

Όπως ανέφερε ο κ. Κωστόπουλος ο Πατραϊκός Κόλπος αποτελεί τμήμα της ευρύτερης πετρελαιοπιθανής περιοχής της Δυτικής Ελλάδος και είναι πολλά υποσχόμενη. Όμως η σύνθετη γεωλογία της καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό κοιτασμάτων, ενέχοντας μη αμελητέους επιχειρηματικούς κινδύνους. Έτσι, απαιτείται η εφαρμογή των πλέον σύγχρονων και αποτελεσματικών τεχνολογιών, για την επιτυχή έρευνα και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της περιοχής.

Καθώς όμως ξεκινάει τώρα η έντονη προετοιμασία των τριών κοινοπραξιών με απώτερο στόχο τις γεωτρήσεις και τις ανακαλύψεις εμπορικά εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων, απαιτείται μια παράλληλη δραστηριοποίηση από πλευράς κράτους καθότι θα πρέπει να οργανωθεί και εδραιωθεί ο νέος φορέας, η ΕΔΥΕ, η οποία ναι μεν έχει πρόεδρο την καθηγήτρια Σοφία Σταματάκη και αντιπρόεδρο τον επίσης καθηγητή κ. Ανδρέα Γεωργακόπουλο, δεν διαθέτει όμως γραφεία ούτε εξειδικευμένο προσωπικό. Και όμως η ΕΔΥΕ καλείται τώρα να διαχειρισθεί το όλο θέμα των ερευνών, να επιβλέψει τις παραχωρισιούχες εταιρείες, και την αδειοδοτική διαδικασία για τους περιβαλλοντικούς όρους και γενικά να συντονίσει την όλη προσπάθεια. Ακόμη η ΕΔΥΕ θα πρέπει να οργανώσει το μεγάλο Διεθνή Γύρο Παραχωρήσεων, γνωστό και ως Greece Mega Project, βάσει των ευρημάτων των σεισμικών καταγραφών της Νορβηγικής PGS σε όλη την θαλάσσια περιοχή της Δυτικής Ελλάδας και Νοτίως της Κρήτης. Όπως τονίζουν στελέχη του τομέα του upstream με καλή γνώση όλων των γραφειοκρατικών διαδικασιών «θα είναι εξαιρετικά δύσκολο εάν όχι αδύνατο να προετοιμασθούν οι φάκελοι για ένα διεθνή διαγωνισμό από την υπάρχουσα μικρή ομάδα του ΥΠΕΚΑ. Για αυτό επείγει η οργάνωση της ΕΔΥΕ η οποία θα αναλάβει αυτή όλο το φορτίο και θα προχωρήσει στην χάραξη των οικοπέδων».

Παρά το γεγονός ότι η υπογραφή την περασμένη εβδομάδα των τριών συμβάσεων παραχώρησης στη Δυτική Ελλάδα αποτελεί αναμφίβολα μια πολύ θετική εξέλιξη και εκπέμπει ένα σαφές και θετικό σήμα στην αγορά, μένουν να γίνουν πολλά ακόμη για να πούμε ότι η Ελλάδα επέστρεψε για καλά στον τομέα των ερευνών. Ναι μεν παρατηρείται μεγάλη κινητικότητα στις διεθνείς εταιρείες πετρελαίου πολλές από τις οποίες έχουν ήδη επισκεφθεί την Ελλάδα, όμως η όλη διαδικασία επαναφοράς της χώρας στο πετρελαϊκό τομέα του upstream θα ξεκινήσει με την δημοσίευση την προκήρυξης στην Εφημερίδα των Ευρωπαίων Κοινοτήτων. Αυτό όμως προϋποθέτει να έχει εν τω μεταξύ ολοκληρωθεί η υποδομή της ΕΔΥΕ, η προετοιμασία των φακέλων και η οργάνωση του data room. Κάτι τέτοιο όμως δεν προβλέπεται πριν του τελευταίου τριμήνου του 2014. Έτσι για μια ακόμη φορά η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει το παράθυρο ευκαιρίας ( window of opportunity) που άνοιξε πριν λίγα χρόνια. Και αυτό διότι όπως έχουμε εξηγήσει πρόσφατα από την στήλη, ή συγκυρία τείνει να γίνει αρνητική με τις μεγάλες εταιρείες όπως λ.χ. Statoil, Shell, BP, Chevron κ.λπ. να είναι υποχρεωμένες από τους μετόχους τους να μειώσουν τις επενδύσεως τους σε έρευνες ιδίως σε άγνωστες περιοχές όπως λ.χ. η Δ. Ελλάδα, αφού τα τελευταία χρόνια παρά τις υψηλές επενδύσεις που πραγματοποίησαν, ιδιαίτερα σε βαθειά κοιτάσματα όπως αυτά που φαίνεται ότι υπάρχουν στο Ιόνιο και το Λιβυκό, τα αποτελέσματα των ερευνών από πλευράς βεβαιωμένων κοιτασμάτων και παραγωγής ήσαν πολύ κατώτερα των προσδοκιών τους. Έτσι η διεθνής πετρελαϊκή βιομηχανία έχει ήδη εισέλθει σ’ ένα κύκλο περισυλλογής και περιορισμού επενδύσεων μέχρις ότου να αρχίσουν να αποδίδουν κοιτάσματα που εντοπίσθηκαν σχετικά πρόσφατα. Και για αυτό τον λόγο όταν με το καλό βγει η Ελλάδα στις διεθνείς αγορές μέλει ν’ αποδειχθεί εάν το πραγματικό ενδιαφέρον είναι τόσο μεγάλο όσο αυτό που πιστεύουν και διαλαλούν ορισμένοι προφήτες των Αθηνών και των πέριξ.