Η Ε.Ε. Χρειάζεται Ένα Νέο Δείκτη Αναφοράς για το LNG –Νέα Πρόταση για Φθηνότερο Φ. Αέριο

Ημ/νία δημοσίευσης: Παρασκευή, 16 Σεπτεμβρίου 2022

Η τελευταία πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι, και έρθει σε γνώση του Reuters, ως πιθανή λύση στο σοβαρό αυτό πρόβλημα, μετά τα πλαφόν στο ρωσικό αέριο και την αποσύνδεση της χονδρικής τιμής του αερίου από εκείνης της ηλεκτρικής ενέργειας, είναι η δημιουργία ενός δείκτη αναφοράς (benchmark) για το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) μέσω του οποίου θα καθορίζονται πιο δίκαιες τιμές για τις εισαγωγές αερίου, που θα  βασίζονται σε θεμελιώδη δεδομένα, με στόχο να μειωθούν οι μεγάλες αποκλίσεις των τιμών μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. αλλά και να περιοριστεί η αστάθεια της αγοράς.

Αιτία για τις αποκλίσεις είναι σε ένα βαθμό οι διαφορετικές δυνατότητες που έχουν οι χώρες να υποδέχονται φορτία LNG. Για παράδειγμα, οι τιμές σε χώρες που διαθέτουν πολλούς τερματικούς σταθμούς αεριοποίησης, όπως είναι η Γαλλία, είναι σημαντικά χαμηλότερες από άλλες όπως είναι η Γερμανία, που δεν διαθέτει κανέναν. Το γεγονός δε ότι το LNG παραδίδεται αποκλειστικά με ειδικά δεξαμενόπλοια, σημαίνει ότι η τιμή καθορίζεται κατά την παράδοση στο λιμάνι.

Σήμερα, οι μεγαλύτεροι λιμενικοί σταθμοί υποδοχής υγροποιημένου φυσικού αερίου βρίσκονται στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ολλανδία, το Βέλγιο και την Γαλλία, στην Ισπανία, την Πορτογαλίας και την Ιταλία, ενώ ακολουθούν η Ελλάδα με την Τουρκία. Ιδίως η χώρα μας  με τις δυνατότητες διασυνδέσεων με τρίτες χώρες που έχει αναπτύξει, μπορεί να εξάγει σημαντικούς όγκους LNG προς αυτές ( επί του προκειμένου, στην Βουλγαρία).

Η πρόταση για τη δημιουργία ενός νέου δείκτη αναφοράς για το φυσικό αέριο εμφανίζεται στην επικαιρότητα σε μια περίοδο κατά την οποία οι αντιπροτάσεις ορισμένων χωρών-μελών της Ε.Ε. - προεξάρχουσας της Ελλάδας - στο σχέδιο της Κομισιόν για επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου έγκεινται στην έμμεση επιβολή ανώτατου ορίου τιμών απευθείας στις τιμές που διαμορφώνονται στον ευρωπαϊκό κόμβο αναφοράς της Ολλανδίας, τη γνωστή πλατφόρμα ΤTF.

Όπως έγραψε μάλιστα, πρόσφατα και ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ Κωνσταντίνος Ξιφαράς, σε ανάρτησή του σε Μέσο Κοινωνικής Δικτύωσης, θα ήταν απείρως πιο αποδοτικό για την Ε.Ε. να δημιουργήσει ένα νέο δείκτη αναφοράς, που θα βασίζεται στη ρευστότητα της αγοράς και στην πραγματική ισορροπία προσφοράς και ζήτησης, και να παρακάμψει το TTF που όπως τόνισε, δέχεται κερδοσκοπικές πιέσεις από την αγορά παραγώγων με αποτέλεσμα οι τιμές του να μην αντανακλούν το πραγματικό κόστος αλλά και τις πραγματικές συνθήκες προσφοράς και ζήτησης στην αγορά του φυσικού αερίου. 

Η δε ελληνική κυβέρνηση, επισήμωνς, δια του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, θεωρεί ότι η επιβολή πλαφόν μόνο στο ρωσικό φυσικό αέριο κρίνεται αμφιβόλου αποτελεσματικότητας και δεν θα αποφέρει το ευκταίο ήτοι, χαμηλότερες τιμές στην αγορά, ενώ αντίθετα, μπορεί να επιφέρει χειρότερες επιπτώσεις, με οριστική διακοπή της ροής του ρωσικού  αερίου, να δημιουργήσει συνθήκες έλλειψης του καυσίμου και κατά συνέπεια να επιτρέψει ένα ασυγκράτητο ανοδικό σπιράλ τιμλων του εισαγόμενου LNG.

Θυμίζουμε ότ η πρόταση που έχει καταθέσει προ πολλού ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης έγκειται στη διασύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, με τις αντίστοιχες χρηματιστηριακές του καυσίμου σε άλλες αγορές όπως το αμερικανικό Henry Hub ή άλλες αγορές της Ασίας. 

Σημειώνουμε ακόμη πως, σε ευρωπαϊκό επίπεδο,  πέραν του TTF που χρησιμοποιείται σήμερα ως βασικός αντιπροσωπευτικός δείκτης για την τιμολόγηση του LNG στην Ευρώπη, υπάρχουν ακόμη το βρετανικό National Balancing Point (NBP) που βρίσκεται στη δεύτερη θέση από πλευράς ρευστότητας και προσέλκυσης αγοραστών και πωλητών, όπως και ορισμένοι ακόμη, κόμβοι, λιγότερο ενεργοί, σε Γερμανία, Γαλλία, Αυστρία, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο και Τσεχία.

Ποια είναι όμως η αιτία που ο ολλανδικός κόμβος παρουσιάζει αυτή την έντονη αστάθεια (σήμερα τα futures στο TTF υποχωρούν περισσίτερο από 3,7% στα 206,500 ευρώ ανά μεγαβατώρα). Είναι κυρίως, η σημαντική μείωση των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου. Τα futures αερίου στην ολλανδική πλατφόρμα έχουν κινηθεί από τον Οκτώβριο του 2021 σε ένα εύρος διακύμανσης από τα 32,742 ευρώ ανά μεγαβατώρα στα 345348.976 τον περασμένο Αύγουστο και σήμερα στα επίπεδα που προαναφέρθηκαν.

Καθώς η Γερμανία προετοιμάζει πυρετωδώς πέντε πλωτούς τερματικούς σταθμούς επαναεριποποίησης LNG, ενώ  κατασκευάζει και τρεις χερσαίους, αριθμός που θα μεγιστοποιήσει τις εισαγωγές του καυσίμου  στην Βορειοδυτική Ευρώπη,  η αγορά εκτιμά πλέον ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να διαθέτει μια τιμή που να αντικατοπτρίζει την πραγματική προσφορά και ζήτηση και να πάψει να βασίζεται υπέρμετρα στο TTF που είναι, σήμερα, το ακριβότερο σε σχέση με τα ομοειδή του στην Ασία και τις ΗΠΑ.

( του Αδάμ Αδαμόπουλου, energia.gr, 16/09/2022)