Η Τελευταία Ανάλυση του IENE Εστιάζει στις Νέες Υποδομές Φυσικού Αερίου της ΝΑ Ευρώπης
Ημ/νία δημοσίευσης: Πέμπτη, 14 Μαρτίου 2024
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία
εξέθεσε τα πιο σοβαρά και βαθιά ριζωμένα τρωτά σημεία της ενεργειακής ασφάλειας
της Ευρώπης και επιδείνωσε την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τα
ελλείμματα εφοδιασμού με φυσικό αέριο στην παγκόσμια αγορά από το 2021. Οι
χώρες της ΝΑ Ευρώπης είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε κινδύνους ενεργειακής
ασφάλειας. Η έλλειψη εναλλακτικών πηγών ενέργειας αντί του ρωσικού πετρελαίου και
φυσικού αερίου, ο αργός ρυθμός της ενεργειακής μετάβασης και το πρόβλημα της
ενεργειακής φτώχειας έχουν όλα συντελέσει στην διαμόρφωση μίας ευρύτερης οικονομικής
κρίσης στη ΝΑ Ευρώπη, που προέκυψε εν μέρει από την επιβολή των ενεργειακών
κυρώσεων της ΕΕ στη Ρωσία. Ως αποτέλεσμα, πολλές χώρες της περιοχής διστάζουν
να ακολουθήσουν το παράδειγμα της υπόλοιπης Ευρώπης, είτε ζητώντας να παρεκκλίνουν
από τις ενεργειακές κυρώσεις της ΕΕ είτε ακόμη και να εναντιωθούν ανοιχτά στα μέτρα
για τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της περιοχής από τη Ρωσία.
Η χρήση φυσικού αερίου στη ΝΑ
Ευρώπη ήταν είτε στάσιμη είτε σε πτώση κατά το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας
του 2010, λόγω ορισμένων παραγόντων, όπως η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και
ο περιορισμένος ανταγωνισμός λόγω της ελλιπούς απελευθέρωσης των περιφερειακών αγορών
φυσικού αερίου. Ωστόσο, αυτή η τάση άλλαξε πρόσφατα, ειδικά στην Ελλάδα, όπου
το φυσικό αέριο αντικαθιστά σιγά σιγά τον λιγνίτη στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής.
Με την ενίσχυση των ποσοτήτων φυσικού αερίου σε εξέλιξη σε ολόκληρη την
περιοχή, η εξάρτηση από το φυσικό αέριο θα μπορούσε να αυξηθεί σημαντικά.
Ο σκοπός της Μηνιαίας Ανάλυσης, η
οποία είναι διαθέσιμη
εδώ,
είναι να περιγράψει τις τελευταίες εξελίξεις στις υποδομές φυσικού αερίου της
περιοχής και τις επακόλουθες αλλαγές στις ροές φυσικού αερίου και να
αξιολογήσει πώς οι ποσότητες αυτές ενδέχεται να αυξηθούν περαιτέρω καθώς θα
κατασκευαστούν νέες υποδομές τα επόμενα χρόνια. Το κεντρικό ερώτημα είναι εάν η
προμήθεια της ΝΑ Ευρώπης σε φυσικό αέριο μπορεί τελικά να σταματήσει να
στηρίζεται στη Ρωσία. Το συμπέρασμα είναι ότι υπάρχουν όλες σχεδόν οι
απαιτούμενες υποδομές για την αντικατάσταση των ρωσικών εισαγωγών φυσικού
αερίου, υπό την προϋπόθεση ότι οι εναλλακτικές ποσότητες θα είναι διαθέσιμες
και σε ανταγωνιστική τιμή.
Ένα από τα βασικά συμπεράσματα
είναι ότι εάν υπάρχει η προσφορά φυσικού αερίου, η ΝΑ Ευρώπη φαίνεται να
βρίσκεται σε πολύ καλή θέση για να αντικαταστήσει τις ρωσικές ποσότητες.
Ωστόσο, η πλήρης διακοπή από τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου δεν είναι
ακόμη πρακτικά δυνατή, δεδομένων των μακροπρόθεσμων συμβάσεων της Gazprom με την ελληνική ΔΕΠΑ
και την τουρκική BOTAS.
Και οι δύο εταιρείες δεσμεύονται με συμβάσεις take-or-pay με
τη Ρωσία. Από την πλευρά της προμήθειας, περισσότερο LNG και λίγο περισσότερο φυσικό αέριο
από το Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου αναμένεται μέχρι το τέλος του 2024. Μεταξύ
2025 και 2028, η εξόρυξη υδρογονανθράκων μπαίνει στο παιχνίδι, με τη Ρουμανία
και την Τουρκία ως πρωτοπόρους. Ο Διευρυμένος Νότιος Διάδρομος έχει μεγάλη
σημασία για την περιοχή, παρέχοντας διαφοροποίηση των πηγών και των οδεύσεων,
ιδίως εάν επεκταθεί στο μέλλον, βοηθώντας παράλληλα τις χώρες των Δυτικών
Βαλκανίων να εγκαταλείψουν το ρωσικό φυσικό αέριο και να μειώσουν την εξάρτησή
τους από τον άνθρακα/λιγνίτη.
